Ondernemingsraad oprichten of starten?
Wanneer er binnen een bedrijf nog geen ondernemingsraad is dan staat het de medewerkers vrij om die zelf op te richten. Maar vaak ziet men daar tegenop omdat men geen idee heeft waar men moet beginnen, waar men rekening mee dient te houden en waar men mogelijk tegenaan gaat lopen. Wij zullen de hoofdlijnen in dit artikel beschrijven, uiteraard kunt u contact met ons opnemen voor meer informatie of begeleiding. Wellicht goed om te weten is dat het instellen van een ondernemingsraad een plicht is die bij de ondernemer (de bestuurder) ligt.
Voor de oprichting van een ondernemingsraad is een stappenplan handig. Een goed stappenplan geeft de organisatie een goed houvast bij het instellen van een Ondernemingsraad.
Inleiding: medezeggenschap en WOR
Medezeggenschap is iets anders dan zeggenschap, in dit geval betekent het simpelweg dat werknemers betrokken worden bij de besluitvorming. En dat is iets anders dan de verantwoordelijkheid krijgen voor het beleid in de organisatie, maar het is het kritisch meekijken en daar waar mogelijk of noodzakelijk advies uitbrengen of instemming geven.
De Ondernemingsraad heeft zijn eigen wetgeving beschreven in de WOR
De rechten en plichten van de medezeggenschap zijn dus voor een groot deel geregeld in de Wet op de Ondernemingsraden.
Stappenplan
Belangrijk is het helder krijgen van het doel en de functie van een ondernemingsraad, hoe het personeel informeren en het opstellen van een reglement. Hieronder een schematisch overzicht met een korte toelichting wat er per stap gedaan moet worden.
Stap 1: Oriëntatie: is een OR verplicht?
Hoe groot wordt de OR en wie stelt de Ondernemingsraad in? Iedere ondernemer met een bedrijf van 50 of meer werknemers is verplicht een ondernemingsraad op te richten en in stand te houden. In een bedrijf met minder dan 50 werknemer kan de ondernemer wel een ondernemingsraad oprichten, maar is dat dus niet verplicht.
Personeelsvertegenwoordiging
Er kan ook een Personeelsvertegenwoordiging (PVT) ingesteld worden. De PVT heeft niet automatisch dezelfde bevoegdheden als de ondernemingsraad. De omvang van de ondernemingsraad is afhankelijk van het aantal werknemers.
Wettelijke basisregel is:
- 50-100 werknemers 5 OR zetels.
- 100-200 werknemers 7 OR zetels.
- 200-400 werknemers 9 OR zetels.
- 400-600 werknemers 11 OR zetels.
- 600-1000 werknemers 13 OR zetels.
Lees ook: wanneer is een OR verplicht?
Wie stellen zich beschikbaar?
Werknemers met een arbeidsovereenkomst, bepaalde en onbepaalde tijd, voltijd en deeltijd kunnen zich verkiesbaar stellen voor een OR en kunnen ook hun stem uitbrengen bij verkiezingen. De Ondernemingsraad mag met de directie afspreken om deze beperking geheel of gedeeltelijk op te heffen.
Meerdere vestigingen organisatie?
Werkt u in een bedrijf met meerdere vestigingen maar heeft elke vestiging niet zelf 50 of meer medewerkers in dienst kan er toch een OR komen. Zelfs als die vestigingen min of meer zelfstandig zijn.
Stap 2: Het informeren van het personeel
Waarom wil men een OR, wat is een Ondernemingsraad, wie kunnen zitting nemen in een OR en wat is de taak van een Ondernemingsraad. Het is belangrijk de werknemers in een bedrijf goed te informeren over het nut en de noodzaak van een ondernemingsraad. Onvoldoende bekendheid resulteert in onvoldoende belangstelling.
Overleg personeel en werknemer
Met een ondernemingsraad kan de ondernemer op een goede wijze overleggen met het personeel over het reilen en zeilen van de onderneming en daarover adviezen aanvragen. Met een ondernemingsraad kan het personeel beter betrokken worden bij het bedrijf.
Stap 3: Voorbereidingscommisie
Als voor het eerst een ondernemingsraad wordt ingesteld, moet de ondernemer een voorlopig reglement opstellen dat de werkwijze en de verkiezingsprocedure van de ondernemingsraad regelt. In de meeste gevallen delegeert de ondernemer de uitvoering van deze wettelijke verplichting aan een zogenaamde voorbereidingscommissie. Die kan bestaan uit mensen die hebben aangegeven een ondernemingsraad belangrijk te vinden.
Streef een brede samenstelling na
Om te voorkomen dat een dergelijke commissie volstrekt geïsoleerd zijn werk doet, is het aan te bevelen een brede samenstelling na te streven. Omdat de commissie werkzaamheden verricht die tot de verantwoordelijkheid van de ondernemer behoren, is het verstandig afspraken te maken over wat er van de commissie wordt verwacht en binnen welke termijn dit zijn beslag moet krijgen. Op de ondernemer rust de verplichting de leden van de commissie tijd te geven dit werk te doen.
Informeer je collega’s
Organiseer de verkiezingen
Stap 4: Het opstellen van een voorlopig reglement
Wie zijn verkiesbaar, wie mogen er kiezen, lijstverbinding of individuele kandidatuur. Het organiseren van de verkiezing van de ondernemingsraad vergt veel aandacht. Het is eigenlijk een verkiezing als bij een gemeenteraad en de tweede kamer. Alle stappen moeten op tijd gezet worden, anders kunnen de verkiezingen ongeldig verklaard worden. Natuurlijk kunt u altijd bij ons terecht met vragen en ook kunnen wij de gehele procedure met u of voor u opzetten.
Kandidaatstelling, leg de voorwaarden vast
Bij kandidaatstelling ligt dat in dezelfde lijn. Over het algemeen wordt gekozen voor iedere werknemer die - op een vastgestelde peildatum - langer dan een jaar in dienst is. U kunt in uw reglement ook een ander getal vastleggen. Bijvoorbeeld 3 maanden. Het maakt overigens niet uit of je fulltimer of parttimer bent, en of je een contract voor bepaalde of onbepaalde tijd hebt.
Het streven moet zijn dat de Ondernemingsraad een afspiegeling is van de werknemers in het bedrijf. Om te zorgen dat waar mogelijk alle beroepsgroepen of vestigingen in de OR vertegenwoordigd zijn, kan men kiesgroepen maken, maar dit kan best lastig zijn, dus bekijk deze optie op een reële slagingskans.
Hoe vinden we geschikte mensen om een OR op te zetten?
Zoek medestanders. In elke organisatie zijn er wel collega’s die zich druk maken over het grotere geheel. Over hoe er met het personeel wordt omgegaan. Over de arbeidsomstandigheden: of je gezond en veilig kunt werken. Over de arbeidsvoorwaarden: kloppen de beloningen? Hoe is ons pensioen geregeld? Krijgen we genoeg vakantiedagen? Mensen, kortom, zoals jij zelf. Collega’s die op deze manier opvallen, kun je benaderen om samen een OR op te richten. Als de ondernemer het niet doet, dan doen jullie het zelf wel. Gelukkig sta je niet alleen. Dankzij de WOR artikel 18 heb je recht op allerlei soorten ondersteuning en scholing op het gebied van de medezeggenschap.
Samengevat: officiële procedure
- de ondernemer stelt een voorlopig reglement op;
- de ondernemer regelt de faciliteiten;
- de ondernemer treedt in contact met de betrokken vakbonden;
- de ondernemer organiseert verkiezingen;
- de eerste or wordt geïnstalleerd;
- de eerste or stelt zelf het definitieve reglement op.
Training en advies
Bent u actief lid van een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging? Bent u ondernemer en dient u een OR of PVT op te zetten binnen de organisatie? Wilt u advies en ondersteuning tijdens het zetten van deze nieuwe stappen. Wij organiseren trainingen en cursussen in relatie tot de OR en PVT. Partner Personeel en Organisatieadvies is gespecialiseerd in:
- advies bij het opzetten van een ondernemingsraad
- advies bij het opzetten van een PVT (personeelsvertegenwoordiging)
- training en cursus voor ondernemingsraden (OR)
- training en cursus voor de PVT
Partner Personeel en Organisatieadvies heeft jarenlange ervaring binnen de HRM wereld. Klanten kiezen voor ons vanwege onze ruime ervaring in het MKB, onze ervaring in OR en PVT land, een nuchtere aanpak en de samenwerking met betrouwbare partijen.
